Trong
khi con thấy rằng những ai thân cận với con
đang
chìm đắm trong đại dương luân hồi
Và
giống như rơi vào cơn bảo lửa
Không
có gì ghê sợ hơn để hành động
cho
sự giải thoát của riêng con,
Quên
lãng những ai con không
nhận
ra qua tiến trình sinh tử.
-CHANDRANGOMIN, Lá thư cho một học trò
Đã tạo nên một thái độ bình đẳng đối với
bạn hữu, kẻ thù, và người trung tính, chúng ta có một nền tảng để nhìn mỗi con
người như người bạn thân nhất của chúng ta.
Khuynh hướng bây giờ là để phát triển một cảm giác chân thật về sự mật
thiết với mọi người. Vì sự mến chuộng được
phát sinh một cách dễ dàng cho bạn hữu, chúng ta cần một kỷ năng cho việc trau
dồi việc nhận thức tất cả chúng sinh như bạn hữu, sử dụng chính những mối quan
hệ thân hữu nhất của chính chúng ta như kiểu mẫu. Ai là người bạn thân nhất của chúng ta?
Một sự phương pháp khác là sử dụng lòng yêu thương vô điều
kiện của bà mẹ của chính mỗi chúng người như một kiểu mẫu. Bởi vì tôi được xác nhận như sự tái sinh của Đức Đạt Lai Lạt Ma
thứ mười ba nên tôi đã không sống tại nhà cho đến ba hay bốn tuổi. Như một đứa trẻ, tôi đã thăm mẹ tôi thực tế mỗi
ngày, hay bà sẽ đến để gặp tôi, vì gia đình tôi sống gần nơi cư trú của tôi ở
Lhasa, thù đô của Tây Tạng. Bà luôn luôn
có một trái tim hiền lương, rất tử bi, ân cần trong một sự cư xử rộng rãi đối với
người khác, những người nghèo túng. Bà tử
tế đến mọi người. Bà không bao giờ gắt gỏng
đối với tôi, mặc dù sau này bà nói với tôi rằng tôi sẽ khó chịu nếu không vừa
ý, và tôi sẽ giật mạnh lỗ tai của bà khi bà đang bồng tôi. Bà đã nói rằng, một ngày nọ tôi đã đã kéo rất
mạnh và làm tổn thương vành tai của bà.
Từ lúc tôi bốn tuổi, người đem thức ăn
cho tôi mỗi ngày ở Lhasa là một ông già hói đầu, râu quay nón tên là
Ponpo. Tôi rất gần gũi với ông; ông giống
như một bà mẹ. Khi tôi ở tại cung điện
Mùa Hè học thuộc lòng những bài kinh luận, ông luôn luôn ở gần bên; tôi sẽ khóc
nếu ông không làm thế. Tối thiểu tôi phải
thấy vạt áo của ông trong khi ông ngồi phía bên kia bình phong khoảng gần một
thước từ cửa ra vào. Ông phải ở đấy; bằng
nếu không, tôi sẽ khóc. Ponpo, là người
đã từng nấu ăn cho Đức Đạt Lai Lạt Ma tiền nhiệm, không biết kể chuyện như thế
nào, không biết đùa giờn như thế nào, và không được học hỏi trong hình thức hoặc là tôn giáo hay những
chủ đề khác. Tôi rất quý trọng ông vì
ông đã cung cấp thức ăn và săn sóc tôi.
Đối với tôi dường như chúng ta, giống
như những động có vú như chó và mèo, thương mến nhất những ai nuôi nấng chúng ta. Chúng ta thương mến bà mẹ của chúng ta không
phải bởi vì các bà đã sinh ra chúng ta nhưng bởi vì các bà đã cho chúng ta sửa
và săn sóc chúng ta. Khi tôi bệnh, Ponpo
cỏng tôi đi xung quanh hay để tôi trong lòng ông. Khi chúng ta ôm một con mèo trong lòng, con
mèo con sẽ rên ư ư thích thú; cũng giống với những đứa trẻ. Tôi rất thích ông ta.
Mọi người, cho dù có tín ngưỡng hay
không, có thể thấu hiểu từ kinh nghiệm tự nhiên và ý nghĩa thông thường rằng
tình cảm quan trọng một cách thật sự từ ngày được sinh ra; đấy là căn bản của đời
sống. Chính sự sống còn thân thể của
chúng ta đòi hỏi tình cảm của người khác, đến điều mà chúng ta cũng đáp ứng bằng
tình cảm. Mặc dù điều này hòa lẩn với
luyến ái hay dính mắc, nhưng tình cảm này không căn cứ trên sự hấp dẫn của thân
thể hay tình dục. Loại tình cảm này, mặc
dù không phải không thiên kiến, nhưng có thể được mở rộng để bao trùm tất cả
chúng sinh, làm nó không định kiến. Đây
là những gì gọi là mở rộng tình thương cùng khắp hay mở rộng từ ái.
Đối với những thiền quán theo sau, nếu mối
quan hệ đối với mẹ của hành giả phức tạp, thay vì thế chúng ta có thể quan tâm
đến mối quan hệ tình mẹ lý tưởng, hay chúng ta có thể sử dụng bất cứ người
thân, người bạn, hay bất cứ thành viên nào của gia đình.
THIỀN QUÁN
Trước nhất, chúng ta hãy quan tâm đến nền
tảng của loại thiền quán này. Sự sắp xếp
được xây dựng trên giả định của tái sinh, là điều chúng ta có một ý niệm mơ hồ
có thể là đúng, chúng ta có thể sử dụng để khảo sát kỷ lưỡng mối quan hệ mật
thiết của vô thỉ tái sinh cho những mối quan hệ với những người khác. Tuy nhiên, nếu chúng ta không hoài nghi rằng
tái sinh là thật, vẫn có thể sử dụng những bước này như một sự thực tập quán tưởng
thuần khiết để giúp tháo gở những gút mắc
trong những mối quan hệ của chúng ta.
1-
Quán chiếu rằng nếu có tái sinh, vòng luân hồi, có nghĩa rằng những sự sinh của
chinh chúng ta là không có bắt đầu (vô thỉ).
2-
Quan tâm rằng khi chúng ta sinh ra từ một bào thai như một con thú, hay một con
nhền nhện, chúng ta đòi hỏi một bà mẹ.
Và bởi vì sự sinh của chúng ta là
vô số, chúng ta phải có vô số bà mẹ trải qua nhiều kiếp sống. Điều này ngụ
ý rằng mỗi chúng sinh đã từng là mẹ của chúng ta vào một kiếp sống nào đấy. Nếu quý vị có rắc rối đến với kết luận ấy, thế
thì hãy thấy quý vị có thể đi theo sự tương tục của những đời sống hay không và
khám phá ra rằng có bất cứ chúng sinh nào không từng là bà mẹ của chúng ta
hay không, một kết luận như thế là không
thể được.
3-
Quán chiếu rằng những lúc chúng ta được sinh ra từ một bào thai hay một cái trứng
là vô hạn, và vì thế các bà mẹ của chúng ta cũng là vô số.
4-
Phản chiếu trên những điểm này, hãy thấu hiểu rằng mỗi chúng siinh trong kiếp sống hiện tại của chúng ta đã là
bà mẹ của chúng ta trong nhiều lần. Đừng
vội vả qua những bước này; khuynh hướng ở đây là không chấp nhận một sự hợp lý
(logic) nông cạn, mà thấm nhuần tâm thức và thái độ của chúng ta với tác động của
nhận thức về tái sinh. Hãy cố gắng trên
điều này, ví dụ như thế, và xem nó có hữu dụng hay không.
* Hãy nghĩ về một người bạn thân nhất
của hành giả và xác định rằng người bạn này, qua tương tục của những kiếp sống,
đã là một người bạn nuôi nấng [ta]. Hãy
giữ người này trong tâm cho đến khi ta cảm thấy một sự thay đổi nhận thức.
* Sau
đó dần dần xem người khác, không quá gần gũi, những người bạn, từng người một trong cùng một cách
như thế, xác nhận và cảm nhận rằng qua sự tương tục của những kiếp sống, họ là
rất gần gũi với ta. Điều này có thể cần
nhiều ngày để thực hành - ngay cả hàng tuần.
* Rồi
thì đem đến tâm một người trung tính - người nào đấy không từng giúp đở cũng
không từng làm tổn hại ta trong kiếp sống này.
Hãy xem rằng người này qua những kiếp sống cũng có những lúc nào đấy là
một người gần gũi và nuôi nấng như người bạn thân thiết nhất của chúng ta.
* Dần
dần mở rộng sự nhận thức này đến những người trung tính - những người đã thấy
trong một trạm xe điện ngầm, đi ngang qua trên đường, hay thấy trong một cửa
hàng.
* Khi
chúng ta trở nên thành thạo thế nào ấy với việc nhận ra những người bạn và những
người trung tính đã từng nuôi nấng ta, và có thể cảm thấy nhận thức của chúng
ta thay đổi như thế nào, xem xét một người nào đấy đã từng làm gây hại một ít đến
ta hay người thân chúng ta. Hãy bắt đầu
với một kẻ thù thứ yếu, như một người đã nói điều gì đấy bình phẩm ta, vì thế
chúng ta có thể phát triển một kinh nghiệm với việc tạm thời để qua một bên những
cảm giác tiêu cực trong thiện ý của việc thực chứng rằng tại một thời điểm nào
đấy chúng ta đã là từng là những người bạn thân. Nếu chúng ta nhảy quá nhanh trong việc lưu
tâm đến những người mà chúng ta thật là
không thích, thì ý tưởng tiêu cực sẽ có thể làm lưỡng lự tiến trình của chúng
ta.
* Khi
chúng ta cảm thấy quan điểm của chúng ta đã thay đổi đối với kẻ thù không quan
trọng, trụ lại với thái độ mới ấy trong một lúc, rồi thì quan tâm một cách chậm
rãi đến trình độ tiếp theo của kẻ thù (kẻ thù nặng cân hơn).
Qua sự thực tập,
có thể xem mỗi chúng sinh như một người thân hữu. Nói thì dễ, nhưng làm thì khó. Đừng trở nên thối chí; hãy duy trì sự diễn tập
những bước này hết lần này đến lần khác.
Tích tập kinh nghiệm một cách từ từ.
Đối với tôi, do
tôi mang trách nhiệm vì quyền lợi của Tây Tạng, những người khó khăn nhất để nhận
thức như những thân hữu là những ai đang làm tổn hại đến đồng bào Tây Tạng một
cách chủ tâm. Tuy thế, từ kinh nghiệm với
những thân hữu, người trung tính, và những kẻ thù ít quan trọng, tôi có thể thấy
rằng một cách căn bản họ không có khác biệt.
Điều gì đã làm
tôi khỏi bị chán nản mặc dù hơn năm mươi năm hành động cho Tây Tạng không có
nhiều thành công trước nhất vì nguyên nhân là công bằng, chân thật, và lợi ích
cho người khác. Nguyên nhân chân thật
chưa đủ; nó phải ích lợi. Việc làm của
tôi cho Tây Tạng không gia tăng hoặc là tiếng tăm của tôi, ảnh hưởng của tôi,
năng lực của tôi, hay lợi ích của tôi trong bất cứ cách nào; đấy là cho đồng
bào Tây Tạng, những người có quyền để được tự do và để bảo tồn giáo huấn Đạo Phật
lợi ích đến tất cả chúng sinh. Vì vậy,
cho dù chúng tôi có đạt được mục tiêu trong kiếp sống này của chúng tôi hay
không, thì nó đáng giá để duy trì cuộc đấu tranh. Chúng tôi đang ở vào một thời điểm cấp bách
qua việc người Hoa đổ nhanh chóng vào Tây Tạng; giống như Mãn Châu và Nội Mông,
là những nơi đã hoàn toàn trở thành bị đồng hóa với văn hóa Hán tộc. Văn hóa Tây Tạng có thể bị biến mất nếu xu hướng
hiện tại tiếp diễn. Một dấu hiệu hy vọng
là bây giờ mọi người trên thế giới kể cả chính nhiều người Hoa, đang ý thức hơn
về những gì đang xảy ra - khả năng mất mát có thể có đối với thế giới về một nền
văn hóa quý giá và do vậy có sự quan tâm đạo đức hơn. Vấn đề sẽ tiếp tục từ thế hệ này sang thế hệ khác không giống như một nhiệm kỳ chính trị
ở văn phòng, nó không có giới hạn bởi một sự phân ranh giới nào đó cua thời
gian. Đây là những lý do của tôi cho việc
duy trì lòng nhiệt huyết.
KỶ NĂNG HỔ TRỢ
Giữa những sự
thiền quán, thảng hoặc xác định bất cứ ai mà chúng ta chạm trán như là một thân
hữu giúp cho sự trưởng thành. Thí dụ,
khi đi ngang qua một người trung tính (không thân cũng không thù) trong một đám
đông, hãy nghĩ: Con người này dường như
không có bất cứ liên hệ nào đối với tôi trong kiếp sống này, nhưng qua sự tương
tục của những kiếp sống chắc chắn đã từng
là cha, mẹ, con, hay bạn thân của tôi.
Trong cách này, chúng ta sẽ từ từ phát triển một cảm nhận rằng tất cả
chúng sinh là những thân hữu của chúng ta.
LƯỢNG ĐỊNH THÀNH
CÔNG
Với nhiều thực tập
sẽ đi đến điều: ngay cả khi chúng ta thấy
một bọ, chúng ta sẽ nghĩ, Ô, con vật này đã được sinh ra trong một điều kiện khổ
sở như vậy! Mặc dù tôi là một con người,
và tạo vật này là một con bọ, trong quá khứ đã là mẹ tôi, và tôi là con của bà. Vào lúc ấy, sự sống của tôi tùy thuộc vào bà,
và bà đã yêu thương tôi hơn cả đời sống của chính bà. Sau sự thiền quán đầy đủ, loại suy nghĩ này sẽ
sinh khởi một cách tự phát. Dấu hiệu của
việc có nhận thức hoàn toàn thành công về vấn đề tất cả chúng sinh như những
thân hữu giúp cho sự trưởng thành là khi chúng ta nhìn vào thế giới chung quanh
chúng ta và nghĩ, những chúng sinh từ thú vật
trở lên đã từng chăm sóc tôi trong những thời quá khứ không chỉ chăm sóc
tôi một lần mà là nhiều lần.
Nguyên tác: The First Step: Recognizing Friends trích từ quyển How to Expand Love
Ẩn Tâm Lộ ngày 22/12/2011
No comments:
Post a Comment