Susan Faust/ Jean Zukowski / Tuệ Uyển chuyển ngữ
Những vùng ở Phi Châu, Trung và Nam Mỹ Châu, và Đông Nam Á thì dày đặt với sự sống màu lá cây, những côn trùng lạ thường, những loài chim đầy màu sắc, và những loài động vật kỳ la. Sự sống ở mọi nơi,:bắt đầu, lớn mạnh, chết đi, và bắt đầu sự sống. Từ những khu rừng này con người thu hoạch những loại gỗ tuyệt đẹp, những loại trái cây tuyệt ngon, và những loại thuốc tuyệt diệu. Thực vật phong phú của rừng nhiệt đới giữ gìn nhiều chủng loại khác nhau vào bậc nhất trên trái đất. Thí dụ, chỉ trong một mẫu tây (ha) của rừng nhiệt đới Amazon ở Ba Tây, có thể cung cấp nhiều đến ba trăm loại cây cho gỗ, một vùng thực vật đa dạng nhất. Trái lại, những vùng đất ở... thông thường chỉ cung cấp mười hai loại cây cho gỗ - không quá nhiều loại.
Rừng nhiệt đới quá phong phú với sự sinh trưởng của cây cối nên người ta từ lâu đã nghĩ rằng chúng không thể bị hủy diệt, cắt hạ một cây và rồi hai ba cây khác có thể mọc lên nơi ấy. Những tài nguyên trong những khu rừng dày đặc nhiệt đới chắc chắn sẽ được dùng một cách tự do. Những chính phủ cũng cho rằng rừng nhiệt đới có thể biến thành lợi tức một cách dễ dàng. Sự tăng trưởng dường như quá dày đặc; dường như nó tái sinh một cách dễ dàng. Đối với những đại nông gia, rừng nhiệt đới là kẻ thù; nó bao trùm những vùng đất mà họ cần cho những cánh đồng nông nghiệp. Một cách chắc chắn, những người làm ăn này nghĩ rằng, có quá nhiều cây cối. Sẽ không hề gì nếu đốn hạ một số cho đất nông nghiệp. Họ ngay cả tin rằng rừng nhiệt đới sẽ mọc lại khi họ ngừng trồng trọt . Tuy thế điều này sẽ không xảy ra. Mặc dù hệ thống sinh thái của rừng nhiệt đới bao gồm nhiều loại thực vật cũng như nhiều chủng loại động vật, hệ thống sinh thái này thì mong manh. Sự cân bằng bị ảnh hưởng rất dễ dàng.
Tất cả những rừng nhiệt đới chia sẻ những đặc điểm tương tự. Chúng sinh trưởng trong những vùng ẩm thấp nơi lượng mưa hàng năm khoảng 1.000 mm (40 inches). Những cây cao nhất tạo thành những tán dù gọi là closed canopy. Những tầng cao trên đỉnh như thế của thực vật hình thành khi những cành cây vươn ngang ra tại cùng một độ cao. Những cành cây của chúng giữ những dây leo; lá của cây và dây leo tạo thành một tấm trần của rừng. Dưới một tán dù hay tấm trần của rừng, những cây non mọc lên trong bóng râm. Chỉ những cây với lá trên ngọn của tán dù mới có thể nhận trực tiếp ánh sáng của mặt trời. Thực tế, tầng thảm của rừng thì thật tối tăm. Do bởi những tán dù trong rừng nhiệt đới, chi một hay hai phần trăm ánh sáng mặt trời mới có thể đến mặt đất, tầng thảm của rừng.
Một đặc điểm khác của rừng nhiệt đới là đất mỏng và nghèo nàn. Chỉ những khu rừng trong những vùng núi lửa mới có những loại đất khá hơn. Những người cần đất cho trồng trọt phải di chuyển nông trại của họ thường xuyên bởi vì đất nghèo dinh dưỡng. Hầu hết đất rừng nhiệt đới bị thoái hóa sau một hay hai năm trồng trọt. Đó là lý do tại sao nông dân đốn hạ nhiều cây cối hơn để di chuyển đến vùng đất mới.
Nhiều người muốn hiểu: rừng nhiệt đới thực vật quá đa dạng (rất nhiều loại thực vật khác nhau). Tuy thế, đất thì nghèo dinh dưỡng. Câu trả lời là hệ thống sinh thái rừng nhiệt đới tùy thuộc trên một loại nấm dây gọi là mycorrhiza. Dây của nấm dày đặc như mạng nhện. Những dây nấm này liên kết những lá cây rơi với rễ cây. Như những đường ống tí hon, chúng mang dinh dưỡng từ những thực vật mục rữa đến cho rể cây. Nấm dây này tạo điều kiện để cây cối tiếp nhận thực phẩm chứ không phải từ đất rừng.
Mưa rừng cuốn sạch dinh dưỡng từ lá cây khi nó rơi xuống. Nước mưa này đi thẳng đến cây cối. Không ngạc nhiên rằng có một mạng lưới dày đặc của rể cây phía dưới bề mặt của tầng thảm. Hệ thống sinh thái của rừng nhiệt đới không lệ thuộc gì trên sự màu mở của đất rừng. Khi cây cối bị dời đi, lớp phân giàu có của rừng cũng biến mất. Hệ thống sinh thái của rừng nhiệt đới thật là giản dị. Điều này bác bỏ việc làm thế nào hệ thống đó làm nên kết quả trong những vùng đất hoang hóa.
---
TROPICAL RAIN FORESTS
Susan Faust
Jean Zukowski
Tuệ Uyển chuyển ngữ
No comments:
Post a Comment